Eindopdracht: lesplan voor een les beeldende vorming voor groep 8

Opdracht: ontwerp met behulp van het lesfasenmodel een les beeldende vorming voor groep 8.

Beeldende Vorming-les voor groep 8: mozaïek! 

Lesfasenmodel

Voorbereiding	Context	Kinderen in groep 7 en 8 geloven niet meer in Sinterklaas. Desalniettemin is het onderwerp nog springlevend. Kinderen zetten hun schoen, maken surprises voor elkaar, en er wordt enorm uitgekeken naar het heerlijk avondje. Het onderwerp staat enkele weken per jaar volop in de belangstelling.
	Basisplan	We bekijken de kunst uit het land van Sinterklaas: Spanje. We laten ons inspireren door beelden die we daarvan zien om vervolgens zelf te gaan mozaïeken. Beeldend lesdoel: aan het einde van de les kunnen de de kinderen begrijpen wat een organische vorm is en kunnen deze ook herkennen en zelf produceren. Technisch lesdoel: de kinderen kunnen mozaïeken, dwz de tegel is volledig beplakt, tussen de steentjes zit een kleine ruimte voor het voegsel, de steentjes sluiten als puzzelstukjes mooi op elkaar aan.
Receptie /Oriëntatie Tijdsduur 5 minuten	Introduceren	Ik vertel de kinderen dat omdat het Sinterklaastijd is, we vandaag gaan kijken naar kunst uit het land waar de Goedheiligman vandaan komt, namelijk: Spanje. Ik vraag de kinderen wat ze al weten van dit land. Verwachte antwoorden: vakantie, lekker weer, zee, lekker eten, voetbal, enkele Spaanse woorden.  Dan vraag ik de kinderen of ze iets weten van de kunst uit Spanje. Ik vraag of ze weleens gehoord hebben van een bekende kunstenaar uit Barcelona: Gaudi. Hij heeft veel gebouwen in de stad ontworpen en heeft zelfs een heel park, met allerlei mozaiekwerken, gemaakt.  Ik vertel dat ik er ben geweest en dat het fantastisch is (voorbeeldfunctie van de docent, enthousiasmeren). Ik laat hier beelden van zien (1 minuut vanaf 1.35) van onderstaand filmpje). http://youtu.be/3gy8gAVywfs Ik benadruk tijdens het bekijken van het filmpje de aspecten van Gaudi’s werk die passen bij het eerste en tweede stadium van Parson: stadium 1: let op het kleurgebruik, kijk er naar, waar doet dit je aan denken? Stadium 2: let op wat voor dieren hij gemozaiekt heeft, zie je wat voor enorme bank dit is, en dat het een golvende leuning heeft, enz.
Tijdsduur 15 minuten	Beeld beschouwen	We praten over dat dit typisch Spaans/ Catalaans is, wat de werken voorstellen (stadium 4),  over beeldaspecten (stadium 5), wat voor materialen er gebruikt zijn en welke werkwijze er gebruikt is, en wat we er van vinden (stadium 6). Gaudi is een van de grondleggers van de organische architectuur. Aan de hand van beelden leg ik uit wat daarmee bedoeld wordt: de gebouwen zijn niet recht, niet symmetrisch, niet regelmatig. Zijn werken bestaan uit organische vormen. Een geometrische vorm is een vorm die je kan beschrijven, bv. een rechthoek, vierkant, cirkel, driehoek. Een organische vorm is een vorm die je niet kunt beschrijven. Het is onregelmatig. Organische vormen kom je tegen in de natuur (beeldaspect vorm). Wat Gaudi ook veel gebruikte in zijn werk, is mozaiek. Wie kan uitleggen wat dat is? (verwacht antwoord: ik verwacht dat er enkelen mee bekend zijn die dit evt met mijn ondersteuning kunnen uitleggen.) Beeldbeschouwen n.a.v. de volgende beelden: Reptiel in Park Guell Park Gruel Park Guell Ik stel hierbij beeldbeschouwingsvragen volgens de stadia van Parson. 1. Welke kleuren zie je? Wat voor figuur zie je? Herken je deze kunstvorm? 2. Benoem drie dingen die je ziet. Is het realistisch?  3. Wat voor gevoel krijg je als je hier naar kijkt? Wat straalt het uit? 4. Wat voor invloed heeft het kleurgebruik? Wat valt je het meeste op aan dit werk (beeldaspecten)? Welk deel van het werk wil Gaudi benadrukken? 5. Wat vind je van dit schilderij? Kun je een argument noemen waarom iemand dit mooi of juist lelijk zou vinden?  Dan vertel ik over de opdracht van vandaag: mozaïek een tegel met een afbeelding van een reptiel, waar alleen maar organische vormen op te zien zijn.
5 minuten	Instrueren	Ik heb tegels (35 x 35 cm) meegebracht. Mozaïeken kun je op allerlei ondergronden doen. Hout, steen, glas, etc. Vandaag gaan we een tegel mozaïeken. De opdracht is daarbij: maak een ontwerp met organische vormen. Je kunt mozaïeken met glas, keramiek, kunststof. Je kunt kant en klare steentjes of tegels kopen, maar je kunt ook oud servies gebruiken. Gaudi gebruikte vaak het relatief goedkope baksteen en resten keramiek. Dat gaan wij vandaag ook doen. Als eerste maak je een ontwerp voor je tegel. Met een dikke stift teken je grof uit wat je wilt gaan maken. Hoe de stukjes precies op de tegel komen, dat komt later wel. Maar je moet wel al goed nadenken over wat voor figuren je wilt maken (je tekent dus niet steentje-voor-steentje je schets uit, het gaat om de grote lijnen). Je bedenkt welke kleuren je waar wilt gebruiken. Je schrijft meteen je naam op de onderkant van de tegel. Op mijn tafel liggen bakken met de scherven per kleur verdeeld in kleine bakjes. Je mag een paar bakjes mee naar je tafel nemen. Je legt je scherven voorzichtig uit. Voorzichtig, want het kan scherp zijn. Pas op dat je je niet bezeert. Zit niet aan je ogen, want dan kunnen er kleine splintertjes in komen. Dan bepaal je bij welk stukje je gaat beginnen met ontwerpen. Kies een stukje van ongeveer 10 x 10 cm. Daar doe je lijm op. Met een kartonnetje verdeel je de lijm netjes. En nu is het puzzelen en plakken geblazen! Kijk goed welke stukjes waar mooi passen. Let goed op de kleuren, want die zorgen er voor dat het patroon goed te zien is. Houd er rekening mee dat er tussen ieder stukje een klein stukje ruimte moet blijven (3 mm) waar straks het voegsel komt. Als je klaar bent met dit stukje, ga je verder met het volgende stukje, net zolang tot je helemaal klaar bent. Als je klaar bent laat je het drogen op de droogplek van dit lokaal. De volgende les gaan we het voegen.
Productie /Uitvoering 60 minuten	Observeren	Stap 1: ontwerpen Ik loop langs om te zien wat de kinderen aan het doen zijn, en hoe ze dat aan het doen zijn. Wordt er een goede schets gemaakt? Is deze niet te priegelig? Zie ik de organische vormen? Zie ik een reptiel? Zijn er geen geometrische vormen? Zijn er kleuren uitgekozen? Stap 2: het lijmen, puzzelen, plakken. Wordt er een goede hoeveelheid lijm gebruikt en wordt dit netjes verdeeld? Worden er goede puzzelstukjes naast elkaar gelegd met de voegruimte er tussen? Wordt er goed gelet op de kleuren van de scherven en het ontworpen idee?
	Begeleiden	N.a.v. de observaties stuur ik bij, ik complimenteer, ik bespreek ideeën.
10 minuten	Afronden	Ik waarschuw als we nog 20 minuten hebben voordat we opruimen. Ik waarschuw ook bij 10 en 5 minuten. De kinderen hebben 10 minuten om op te ruimen: de werken op de droogplek zetten, overgebleven steentjes in een grote bak bijeen voor een volgende keer.
Reflectie 10 minuten	Nabespreken	We praten in groepjes van vier na over de les. Daarbij bekijken de kinderen elkaars werk. Ieder kind geeft over het werk van een ander kind een tip en een top (elkaars werk opbouwend beoordelen is iets waar je in eerdere lessen al aandacht aan hebt gegeven). Dan mogen de kinderen de volgende vragen bespreken:  1. Hoe vond je het om te doen? 2. Hoe ging het mozaïeken?  3. Is het gelukt om organische vormen te maken? 4. Ben je tevreden over het resultaat? Dan komen we weer in de kring en mag er uit ieder groepje een iemand plenair vertellen wat de uitkomsten van de bespreking waren.  Ik vertel ook wat ik vond van de les: ik geef in ieder geval een compliment. Ik leg uit dat we tijdens de volgende bijeenkomst gaan voegen.
	Beoordelen	Beoordelingsmatrix: On voldoende: 0 punten Voldoende: 1,5 punt Goed: 2,5 punt Is er een mozaiekwerk gemaakt? Zijn er organische vormen in verwerkt? (het beeldend probleem) Is er technisch/ ambachtelijk nauwkeurig gewerkt (technische opdracht)? Is het een vernieuwend werk, iets dat we nog niet eerder zagen? Totaal aantal punten = cijfer :
	Presenteren	Na het voegen (wat in de volgende les gedaan wordt) zetten we de werken op een centrale plek in school zodat alle kinderen, leerkrachten en ouders de werken kunnen bekijken. Als Sinterklaas op school komt laten we hem de werken zien.
Evaluatie	Evalueren	Ik maak voor mezelf een schriftelijke evaluatie en pas het lesontwerp aan. Ik stel mezelf daarbij de vragen: -   Is het lesdoel bereikt? (de kinderen begrijpen wat een organische vorm is en kunnen deze ook herkennen en zelf produceren) -   Was de opbouw van de les goed? In hoeverre klopte mijn inschatting wat betreft de voorkennis van de kinderen? Spraken de beelden aan? Zijn de kinderen in staat om, met begeleiding, werk van Gaudi te herkennen? -   Hoe ging het mozaieken? Was alles veilig verlopen? Was het technisch gezien niet te moeilijk? Was het uitdagend? -   Was de opdracht om een organische vorm te mozaieken een goede opdracht? Oft: niet te moeilijk, wel uitdagend voor de meeste kinderen? -   Hoe ging het organisatorisch? Was de aangeboden hoeveelheid tijd goed? Of was er meer tijd nodig of hadden we juist veel tijd over? Waren de materialen goed? Was er overal voldoende van aanwezig? -   Hebben de kinderen plezier gehad in het beeldbeschouwen en in het werken? Was het voor de jongens anders dan voor de meisjes? -   Zijn er verder nog belangrijke aandachtspunten?

Volgende les:

De kinderen mogen hun werk pakken. Ik demonstreer hoe je voegt: je pakt een bakje met voegsel en een sponsje. Met het sponsje pak je een lik voegsel en dit smeer je overal. Zorg dat het goed tussen de scherven komt. Het voegsel komt ook op de scherven, maar dat geeft niet. Zodra het gedroogd is (na een uurtje) kun je dit er in een veeg afhalen.

Er staat 60 minuten gepland voor de productie. Als er geen tijd is om deze les in een keer uit te voeren kan er gekozen worden om na de 'afronding' (zie lesfasenmodel)  de eerste les te beëindigen en een volgende keer verder te gaan.